Polski autor? Nie czytam!

Polskie twory kultury są złe, jasne? Filmy są słabe, seriale są nudnymi telenowelami. Jednak szczególne miejsce na skali okropności zajmują polskie książki. Jest prosty wyznacznik fajności danej książki – amerykańskie są dobre, a polskie złe. Może oprócz Sapkowskiego. Sapkowski napisał coś cudownego, co każdy lubi (nawet jeżeli nie przeczytał pół opowiadania jego autorstwa).

Awersja do polskości

Wiele razy widziałam śmiałe stwierdzenia, że ktoś nie czyta książek polskich autorów, ponieważ sądzi, że te powieści są słabsze, gorsze i zdecydowanie mniej przystępne w odbiorze. Niektórzy czytelnicy skreślają książki polskich autorów, jeszcze przed przeczytaniem opisu – albo, co gorsza, mimo zainteresowania lekturą, rezygnują z niej, widząc polskie nazwisko na okładce.

To uprzedzenie jest tak silnie zakorzenione w niektórych osobach, że na nic zdadzą się setki pozytywnych recenzji – oni wiedzą, że ta konkretna powieść na pewno jest zła. A jeżeli już przeczytają, to będą zarzucać, że źle czyta im się powieści z polskimi imionami. Można się zastanawiać, skąd taka zawiść do kultury – bądź co bądź – narodowej?

Lektury nas zabiły

Zakładam, że powód sięga dość daleko, bo do początków naszej edukacji. To wtedy poznawaliśmy większość książek, które musieliśmy czytać, ponieważ nieprzeczytanie groziło jedynką i skazaniem na wieczne potępienie przez polonistkę. Lektury należało czytać: w ograniczeniu czasowym, zapamiętując wszelkiego rodzaju drobnostki. Potem sprawdzano nas, czy aby na pewno wiemy, co autor miał na myśli. Bądźmy szczerzy – każdy choć raz psioczył na konieczność czytania lektur i starał się z tego wymigać.

Prawdopodobnie z tego właśnie powodu, słysząc „polskie książki‟, myślimy o Mickiewiczu, Słowackim i Sienkiewiczu. Nasze myśli zostają skierowane na lektury powstałe dziesiątki (a nawet setki) lat temu, które zostały napisane nieprzystępnym językiem oraz dotyczą wydarzeń historycznych.

Bestseller Timesa 

Widząc słowa „powieść przetłumaczona na 35 języków‟, „bestseller New York Timesa‟, „hit WattPada‟, „Stephen King poleca‟, aż trudno przejść obok danej powieści obojętnie. Od razu wydaje nam się, że dane zagraniczne dzieło jest dobre, bo tak głoszą informacje na okładce. A jak się to ma do polskich książek? Wielu osobom niewiele powie „trzykrotna laureatka Nagrody Zajdla‟ albo „Katarzyna Miszczuk poleca‟. Głównie ze względu na to, że trzeba już być zainteresowanym tematem polskiej literatury, aby wiedzieć, jaką wagę niosą za sobą te słowa. A jak to zrozumieć, skoro jesteśmy uprzedzeni do książek polskich autorów?

Światełko w tunelu

Przyglądając się ofertom wydawniczym oraz licznym recenzjom, można zauważyć, że uprzedzenia do polskiej literatury zmniejszają się. Czytelnicy coraz częściej przełamują wewnętrzne bariery i sięgają po polskie książki. A czy skończy się to szczęśliwie? O tym trzeba przekonać się na własnej skórze!

Artykuł po raz pierwszy ukazał się w 78. numerze „Nowego Gwoździa Programu‟