Historia jednego fanfiction

Już za niecały miesiąc na ekrany kin wejdzie nowy film: After. Produkcja ta nie bez kozery wywołuje dużo zamieszania w internecie. Powód was ominął i nie wiecie, o co się rozchodzi? Otóż historia, którą już wkrótce będziemy mogli obejrzeć, oparta jest na fanfiction.

Fanfiction jest zjawiskiem powszechnym, lubianym przez fandomy, tworzonym z ogromnymi chęciami przez ich członków oraz z jeszcze większym entuzjazmem czytanym. Niezadowoleni z rozwiązań autorów lubimy tworzyć własne historie, nieraz barwniejsze, uwzględniające nasze pomysły oraz postacie, ponieważ uniwersum daje nam takie możliwości. A czasami po prostu czujemy potrzebę, aby dopisać kilka niedopowiedzianych scen. Ot, cała filozofia fanfiction – jeżeli masz pomysł, możesz go zrealizować.

Do publikowania swoich treści wykorzystuje się różne strony internetowe, czasami Bloggera, Tumblra, jednak ostatnimi czasy największą popularność na tym polu zdobywa WattPad. I w sumie nic dziwnego, bo przecież wiele osób chce dzielić się stworzoną przez siebie historią, a strona jest do tego nieźle przystosowana (choć miewa pewne potknięcia i braki).

W ogóle kwestia fanfiction nie jest niczym nadzwyczajnym. Jeżeli ktoś chce je pisać, niech pisze, jeżeli ktoś chce je czytać, niech to robi. Wolność słowa i tak dalej. Ba! Uważam, że to dobrze, aby pisać i czytać, bo to rozwija człowieka. Drobny problem pojawia się jednak wtedy, kiedy fanfiction po wprowadzeniu drobnych zmian zostaje wydane w wersji papierowej. Zawsze wywołuje to pewne spory w internecie, czy jest to praca oryginalna czy po prostu wykorzystanie czyichś pomysłów? A jeszcze większa afera tworzy się w momencie, w którym książka ta doczekuje się kilku tomów, a następnie ekranizacji.

Taki szczęśliwy los przytrafił się Annie Todd, która napisała fanfiction dotyczące Harry'ego Stylesa, piosenkarza One Direction. Od początku miała na Wattpadzie grupę fanów, czytających jej kolejne teksty. Byli oni ciekawi dalszych losów prezentowanych bohaterów, kibicowali jej i z każdym kolejnym rozdziałem mnożyli się. Czytelnicy opowiadania chcieli wiedzieć, jak potoczą się losy Harry'ego i wymyślonej przez autorkę Tessy, która, jakby się nad tym zastanowić, wpisywała się nieco w motyw everymana (czy w tym przypadku everywoman).

Aż pewnego dnia wszystko się zmieniło. Anna Todd podpisała umowę z wydawnictwem, które postanowiło historię wydać w wersji książkowej. Wystarczyło trochę korekty w tekście oraz istotnej zmiany imienia głównego amanta z Harry Styles na Hardin Scott.

Hardin Styles z Harrym Stylesem ma oczywiście kilka wspólnych cech, ale jak podkreśla Todd, są to dwie odrębne sylwetki. To właśnie z tego powodu 25-latka zdecydowała się zrezygnować z nazwiska Styles na rzecz Scott. (źródło)

W ten sposób zrodziło się o wiele lepiej znane czytelniczej publiczności After, które doczekało się niezłej popularności również na polskim rynku wydawniczym za sprawą wydawnictwa Znak. I jakby na to spojrzeć przez pryzmat ogólnych tendencji tego, co teraz popularne oraz łatwe do sprzedania – nic dziwnego. New Adult w klimatach akademickich są na topie od kilku lat i nawet jeżeli są nieco powtarzalne, to mają w sobie coś przyjemnego i odmóżdżającego.

Dlatego też niemal 4 lata temu przeczytałam pierwszy tom serii, bez świadomości, że powieść ta dotyczy kogoś należącego do One Direction. Szukałam czegoś lekkiego, zachowanego w klimatach New Adult i to tez znalazłam. I cóż mogę powiedzieć? Nie sięgnęłam po następne części. Już wtedy książka nie spodobała mi się ze względu na swoją przewidywalność, stereotypowość, powtarzalność oraz (co najważniejsze) za prezentowanie niezdrowej relacji romantycznej. A to, jak może już wiecie, w New Adult działa na mnie jak płachta na byka.

Zacznijmy od wyłożenia sprawy jasno: relacja między bohaterami przedstawiona w tej książce jest toksyczna. Opiera się na dwóch skrajnych emocjach, tzn. w jednej chwili bohaterowie się nienawidzą, kłócą, a już w następnej do siebie dobierają w przypływie pożądania. I, moi drodzy, tak przez sześćset stron, aby na koniec okazało się, że /spoiler/ relacja zaczęła się w imię zakładu, że główna bohaterka (prędzej czy później) będzie uprawiać seks z Hardinem /spoiler/.

Czytając tę książkę, chwytałam się za głowę, ponieważ zachowania między bohaterami nie były w pełni normalne. Co gorsza z tego, co wiem, podobno w następnych częściach nie jest wcale lepiej. Hardin przez cały czas zachowuje się w taki sposób, że konieczna jest w jego przypadku wizyta u psychologa. I nie, nikt mi nie wmówi, że ta relacja jest dobra, ponieważ nawet autorka potwierdza, że nie jest to zdrowy związek. Anna Todd uznaje jednak, że jest to element rozrywki. Ja jestem odmiennego zdania, ponieważ uważam, że takie wątki mogą być szkodliwe w skutkach, o czym już zresztą kiedyś pisałam. I jeżeli kogoś to interesuje, linkuję poniżej.

🠆 Bohaterki New Adult idolkami nastolatek

Jednak tym razem, abstrahując od tej toksyczności czy stylu pisania, skupmy się  na tym, jak Hardin został przedstawiony w pierwszym tomie serii. Pokazano go, jako osobę niezrównoważoną, bawiącą się ludzkimi uczuciami, nie do końca zdolną do tworzenia zdrowych relacji z innymi ludźmi. W ten sposób staje się on niebezpieczny nie tylko dla otoczenia, ale również dla siebie. I w przypadku każdej innej książki byłby to po prostu „beznadziejny przypadek‟, który czytelnicy omawiają w aspektach „czy można go lubić?‟, „czy należy go potępiać?‟.

Ale After nie jest każdą inną książką.

Bo wraz z rosnącą popularnością tej powieści, wraz z promowaniem powstania ekranizacji, pojawiły się głosy, przypominające o genezie tej historii. Wszystko zaczęło się od fanfiction na temat Harry'ego Stylesa.

Przełóżmy więc kreację Hardina na Harry'ego Stylesa – człowieka z krwi i kości, którego nie znam, nigdy nie poznam i jakoś szczególnie mi na tym nie zależy. Jeżeli jednak ktoś po przeczytaniu After mógłby podświadomie przełożyć negatywne cechy Hardina na Harry'ego, jest to krzywdzące. Pewnemu piosenkarzowi przypisano cechy dysfunkcyjne oraz naprawdę okrutne zachowania. To może w niego uderzyć. I to na różnych poziomach: zarówno osobistym, jak i wizerunkowym.

I wiem, co teraz sobie myślicie „każdy, kto ma rozum, potrafi rozróżnić postać książkową od żywego człowieka‟. Świadomie tak, jednak pewne cechy przypisujemy wizerunkowi ludzi, grup społecznych i instytucji mimochodem. Możemy nawet nie wiedzieć, skąd mamy takie wyobrażenie o danej osobie, ale w zetknięciu z odpowiednią narracją, nasz sposób myślenia zostaje zmodyfikowany.

A jak ta narracja wygląda? Zarówno seria książkowa, jak i film kinowy okraszone są hasłem: Harry Styles fanfiction.

W pierwszej chwili pomyślałam, że wina za cały ten bałagan leży wyłącznie po stronie autorki. Jej książka? Jej wina! W końcu sprawa nakłania do rozważań, jak (zaryzykujmy trudnym słowem) moralne jest publikowanie fanfiction w wersji papierowej i zarabianie na tym. Dotychczas mówiło się głównie o tym w kontekście powielania pewnych elementów z innych książek. Ale tutaj? Anna Todd weszła na wyższy poziom, bo postanowiła wstawić do swojej książki prawdziwego, dobrze znanego kulturze masowej człowieka. I jest w tym coś niepokojącego, nie sądzicie? W końcu tak być nie powinno, ponieważ autorka zapewne nawet nie znała Stylesa w momencie pisania tej historii. Zatem publikowanie historii „o nim‟ jest kłopotliwe i budzi pewną niechęć.

Potem jednak doszłam do wniosku, że wina nie leży tylko po jej stronie. Czytałam opinie jej obrońców i muszę przyznać, że niektóre argumenty mają sens. Autorka zainspirowała się wyglądem piosenkarza, w wersji na WattPadzie pokazywała jego zdjęcia, przywłaszczyła imię i nazwisko, ale oprócz tego... Tak właściwie stworzyła inną postać. Dysfunkcyjną, która może bardzo negatywnie wpłynąć na postrzeganie Harry'ego Stylesa, ale z momentem publikacji książki postanowiła się od tego odciąć (nawet jeżeli złośliwie mówi się, że wielkiej zamiany w imionach nie ma).

I tak naprawdę sprawa przez długi czas była bardzo cicha. Cztery lata temu nie miałam pojęcia, że After pierwotnie było fanfiction. Ba! Jestem prawie pewna, że odkryłam to dopiero w zeszłym roku! I bardzo dużo osób tego nie wiedziało. Aż do czasu, gdy media nakręciły sprawę, budując narrację wokół książek oraz filmu, mówiącą, że powstały one na bazie fanfiction. Obecnie do tytułu przypisuje się notorycznie skojarzenia związane z piosenkarzem. Niektórzy nawet bez lektury tej książki wiedzą, kogo ona pierwotnie dotyczyła.

Większość komunikatów prasowych nie zagłębia się w sprawę, tylko stawia znak równości między fanfiction Anny Todd a tym, co niebawem wchodzi do kin i w ten sposób zaognia niepewną sytuację. W ten sposób autorka musi się tłumaczyć, jeszcze częściej poruszać ten temat, media komentują i spirala się nakręca.

No dobrze, mamy więc omówione dwie strony: media, które wyciągają genezę historii i autorkę, która chce się od niej odciąć. Ale pozostała jeszcze trzecia osoba.

Bardzo chciałabym wiedzieć, co na ten temat sądzi Harry Styles, jednak dotychczas oficjalnie się nie wypowiedział. A to ani trochę mnie nie dziwi. Gdyby zechciał o tym mówić, najprawdopodobniej tylko zaostrzyłby sytuację. Problem mógłby eskalować, ponieważ wypowiadając się na ten temat, jeszcze bardziej przyciągnąłby uwagę do powiązania między sobą a After. I tu dochodzimy do błędnego koła.

Po namyśle stwierdzam, że sprawa After jest bardziej skomplikowana niż pierwotnie mi się wydawało. Ma w sobie wiele „ale‟ oraz stosunkowo racjonalnych argumentów obu stron i to abstrahując od tego, co książka reprezentuje sobą jako książka sama w sobie. Powieść doprowadza do zastanawiania się nad tym, jak poprawne jest to, co zrobiła Anna Todd. Czy słusznie? Czy wpływa to na postrzeganie Harry'ego Stylesa przez czytelników książki? Czy powinna na tym zarabiać? Czy powinniśmy to ekranizować? Czy powinniśmy się odciąć od mówienia o powiązaniach z wokalistą One Direction? Czy może właśnie należy tę genezę wyciągać przy każdej okazji?

Dochodzę do wniosku, że skoro narracja łącząca After z Harrym Stylesem jest wszechobecna, to nie ma sensu jej zaprzeczać, unikać albo negować. To byłoby jak walka z wiatrakami. Nie wyplenimy jej, nie uwolnimy się od niej i trzeba to zaakceptować. Warto mieć świadomość, skąd się wzięła ta książka, aby ruszyć głową i zastanowić się nad wcześniej wspomnianymi pytaniami.

Co zatem zrobić? Podejść do powieści z rozsądkiem. I nawet jeżeli ja uważam, że ta książka jest zła na wielu poziomach, to niech każdy czyta, co zechce. Cieszyłabym się jednak, gdyby osoby sięgające po tę powieść, poświęciły chwilę na refleksję, że pierwotnie nie było fanfiction innej książki (sytuacja Zmierzchu i 50 twarzy Graya), tylko prawdziwego człowieka. Prawdziwego człowieka, który najprawdopodobniej z Hardinem niewiele ma wspólnego. Czytajmy, ale róbmy to ze świadomością, unikając powierzchownych założeń na temat każdej ze stron zaangażowanych w ten swoisty konflikt.

Dajcie znać w komentarzach, co wy sądzicie na temat całej tej sprawy, chętnie poznam wasze opinie!

Nie bądź ukwiał, polajkuj Kulturalną Meduzę na Facebooku!