Bohaterki New Adult idolkami nastolatek

New Adult to moje guilty pleasure. Nie jest to lektura ambitna, nie jest dobra, a większość książek jest do siebie tak łudząco podobna, że już kilka dni po skończeniu danej powieści nie jestem pewna, w której rozegrało się dane wydarzenie. Nie zmienia to faktu, że New Adult to czytadło idealne na wieczory, gdy nie mam siły myśleć. Ba! Uważam ten gatunek za świetne pobudzenie dla moich szarych komórek. W większości przypadków już po stu stronach jestem skonfundowana, zła oraz przeklinam na zgubne przesłanie tych książek.

Pomysł ten telepał się po mojej głowie już od dłuższego czasu, ale dopiero niedawno, po recenzji Gosiarelli jednej z książek tego gatunku, temat na post powrócił, a ja zaczęłam go obracać na wszystkie możliwe strony. Ponownie zaczęłam się zastanawiać, jaki wzór do naśladowania dają nam bohaterki tych książek? Bo w końcu powieści z gatunku New Adult dwoją się i troją na rynku wydawniczym, docierając do szerokiego grona nastolatek. A co za tym idzie: w mniejszym bądź większym stopniu bohaterki te przekazują jakieś wartości czytelnikowi.

Zanim jednak o tym, co teraz – cofnijmy się o parę lat, wiecie, down memory lane i te sprawy. Na rynku książkowym, który dociera do nastolatek pojawiają się pewne bum tematyczne. Jakieś siedem lat temu były to wampiry, wilkołaki oraz czarownice. Gros nastolatek czytało Zmierzch, Pamiętniki wampirów, Drżenie oraz inne powieści, które obracały się wokół tej tematyki. Zazwyczaj bohaterkami były niewinne dziewczyny, które wpadały w wir paranormalnych wydarzeń i tam prezentowały szereg głupoty bądź zyskiwały z czasem wewnętrzną siłę (i to nie tylko dlatego, że były przemieniane w wampiry przez swoich ukochanych).

Niedługo później weszliśmy w fazę dystopii, a więc Igrzysk śmierci, Niezgodnej, Delirium. Bohaterki tych powieści były zazwyczaj silne, walczyły o wielkie idee, wartości i pokazywały swoją niezłomność ducha. To, że ich zachowanie nie zawsze było logiczne jest nieistotne, ponieważ całość skupiała się na ich odwadze.

Do czego doszliśmy teraz?

Większość dziewczyn w twoim wieku ciągle gdzieś wychodzi, wkrada się do klubów, całuje z chłopakami, przeżywa nic nieznaczące jednorazowe numerki, wdaje się w żałosne i melodramatyczne kłótnie z innymi dziewczynami (...)

Takie słowa w Buntowniku słyszy od swojej przyjaciółki dwudziestoletnia główna bohaterka. Panie i panowie – New Adult!

New Adult bawi się traumami oraz poważnymi problemami – gwałtem, znęcaniem, patologicznymi związkami, depresją, samobójstwem, wypadkami, uzależnieniami. Nie sposób wymienić wszystkie problemy, z którymi borykają się bohaterki tego gatunku. Nie bez powodu użyłam słowa bawi się, ponieważ nieliczne książki potrafią podejść do prezentowanej traumy w racjonalny sposób oraz z odpowiednią wrażliwością. Zamiast tego umniejszają jej znaczenie, uznając za bagaż, którego można pozbyć się w odpowiednich warunkach. Takimi warunkami oczywiście jest wejście w związek, który nie zawsze jest zdrowy.

Co boli mnie w książkach New Adult, to awersja do leczenia się. Z przykrością stwierdzam, że większość bohaterek, które przeszły przez okropne wydarzenia w swoim życiu nigdy nie postanowiły się leczyć psychologicznie, ani co gorsza: nie były do tego zachęcane przez otoczenie. I chociaż coraz częściej widuję w książkach postacie psychiatrów oraz psychologów pokazanych jako lekarza, wsparcie oraz dobry sposób na powrót do zdrowia, tak wiele z przeczytanych przeze mnie powieści marginalizuje takie postacie albo całkowicie neguje ich istnienie.

Tak się złożyło, że chodzenie do psychologa dalej jest postrzegane jako temat tabu. O leczeniu w tym charakterze mówi się jako o zachciance krajów pierwszego świata, rozpuszczonych dzieciakach, które mają za dużo pieniędzy. Problemy psychologiczne są umniejszane albo wręcz przeciwnie: postrzegane jako skaza na idealnym wizerunku, coś wypaczonego, co należy ukrywać przed światem. I chociaż coraz bardziej otwieramy się na te problemy, coraz głośniej mówi się o tematyce leczenia psychologicznego, to niestety w tym gatunku jakoś to umyka. A szkoda, bo to idealne podłoże do wprowadzenia tych motywów i promowania zdrowia psychicznego. Ale wiecie: to byłoby nudne i niesprzedajne.

Dlatego też bohaterki New Adult radzą sobie na własne sposoby, zazwyczaj nierozsądne i wcale nie dające takich magicznych skutków, jakich oczekiwałyby autorki. Czy to sprawi, że niektóre dziewczyny zainspirowane poczynaniami bohaterek zamiast zmierzyć się z problemem, będą postępować jak one? Bo instrukcja jest załączona – wyłączyć się z życia, pić na umór, nie tworzyć trwałych relacji, unikać bliskich oraz potencjalnego leczenia, aż pojawi się ten jedyny, który je uratuje. Przykro mi, ale w życiu on nie zawsze przybywa.

W książkach jednak zawsze pojawia się i jest po prostu wspaniały, a przynajmniej na pozór, ponieważ męska część bohaterów książek New Adult również jest złamana. I chociaż w tych powieściach pokazane jest, że takie osoby ratują się nawzajem, to niestety nie tak to działa, a może wręcz doprowadzić do gorszego stanu rzeczy. Dlatego też w tym gatunku mamy wysyp patologicznych związków, które na domiar złego są gloryfikowane.

Bo jak inaczej nazwać relację, w której dziewczyna jest poniżana, obrażana oraz niszczona przez drugą stronę, która rzekomo postępuje w imię miłości? W Dręczycielu, który ku mojej zgrozie wywołał furorę wśród licznych blogerek, główna bohaterka wyjeżdża z kraju ze względu na to, że była dręczona przez sąsiada. Tytułowy dręczyciel robił jej okropne żarty, kompromitował na oczach szkoły, rozpuszczał plotki oraz groził chłopakom, którzy chcieli się z nią spotkać. Jak się okazuje pod koniec książki: zawsze szalenie ją kochał. Twarda miłość, co?

Ponownie zastanówmy się, jaki wzór może to dać potencjalnej młodej czytelniczce, której światopogląd dopiero się kształtuje. Może jest to powiedziane na wyrost, ba!, mam nadzieję, że jest to powiedziane na wyrost, ale czy to nie znaczy, że dana dziewczyna będzie akceptować patologie w związku? Facet ją obraził? Pewnie ma rację. Poniża ją? Miał gorszy dzień. Uderzył ją? To wszystko z miłości. A czy to nie przed tym uprzedzają nas liczne kampanie społeczne?

Bad boye to typ postaci, który nieustannie przyciąga bohaterki oraz czytelniczki. Znajdźmy jednak granicę, ponieważ gros bohaterek przy pierwszym spotkaniu obrzucane jest błotem, a jednak z miejsca zakochują się w kimś, kto zostaje ich oprawcą, ekhem, chłopakiem. Prawdopodobnie to jakiś syndrom zbawiciela: chcemy ratować innych, choć tak naprawdę nic to nie przyniesie.

Nie oczekuję, że każda czytelniczka zacznie się bulwersować na każdy z wymienionych przeze mnie elementów. Też je czytam i spotkałam kilka naprawdę dobrych powieści z gatunku New Adult. Trzeba jednak znać granicę i brać pod uwagę, że to, co zostało przeczytane bądź obejrzane: inspiruje. Podświadomie, bo podświadomie, ale czy naprawdę potrzebujemy więcej dziewczyn, które są zbyt przerażone, aby zgłosić gwałt? Toksycznych związków, które doprowadzają do destrukcji zaangażowanych?

Jeżeli temat Was zainteresował albo nie do końca wierzycie w te oskarżenia, to zachęcam do lektury świetnego tekstu Matyldy: Gwałt, znęcanie się psychiczne i fizyczne, poniżanie kobiet w bestsellerach